ΓΕΝΙΚΑ ΠΕΡΙ ΚΗΛΗΣ

Από την Αρχαία Ελληνική γλώσσα προέρχεται η λέξη κήλη και σημαίνει πρήξιμο, οίδημα. Με τον όρο αυτό ονόμασαν την πάθηση, που παρουσιάζει προβολή ενός εσωτερικού οργάνου της κοιλιάς προς τα έξω, δημιουργώντας ένα εξόγκωμα στο κοιλιακό τοίχωμα. Σήμερα με τον όρο κήλη αναφερόμαστε στην πρόπτωση (μετατόπιση) ενός οργάνου, έξω από την κοιλότητα που βρίσκεται φυσιολογικά. Περίπου 10% του πληθυσμού θα παρουσιάσουν κήλη κατά την διάρκεια της ζωής τους. Το μεγαλύτερο ποσοστό εμφανίζεται στους άνδρες σε σχέση με τις γυναίκες. Η συχνότερη εμφανιζόμενη κήλη είναι η κήλη της βουβωνικής χώρας (βουβωνοκήλη). Παρακάτω αναφερόμαστε στις κήλες της κοιλιάς και του κοιλιακού τοιχώματος (κοιλιοκήλες).

 

Τι είναι η κήλη;

Κήλη είναι η προβολή ενός οργάνου της κοιλιάς (πχ έντερο, επίπλουν κλπ) μέσα από μία φυσιολογική ή επίκτητη οπή του κοιλιακού τοιχώματος. Ο ασθενής την αναγνωρίζει εύκολα, διαπιστώνοντας μία διόγκωση ανώδυνη ή επώδυνη στο κοιλιακό τοίχωμα. Συχνότερα εμφανίζεται στη βουβωνική χώρα, στον ομφαλό και σε παλαιότερες τομές από προηγηθείσες επεμβάσεις.

 

Ποια είναι η κατάταξη-ταξινόμηση των κηλών;

Από πλευράς τοπογραφίας του ανθρωπίνου σώματος διακρίνονται σε:

• Εξωτερικές κήλες: πρόπτωση οργάνου της κοιλιάς δια μέσου του κοιλιακού τοιχώματος προς τα έξω.
• Εσωτερικές κήλες: μετατόπιση οργάνου της κοιλιάς σε γειτονική κοιλότητα από εκείνη που βρίσκεται φυσιολογικά πχ διαφραγματοκήλη (μετατόπιση τμήματος στομάχου στη θωρακική κοιλότητα).

Από πλευράς αιτιολογίας διακρίνονται σε:

• Συγγενείς κήλες: εμφανίζονται με την γέννηση, σε βρεφική ή παιδική ηλικία, οφείλονται σε ατελή σύγκλειση φυσιολογικών οπών του κοιλιακού τοιχώματος και συνήθως θεραπεύονται από μόνες τους. Μικρός αριθμός παραμένει και χρειάζεται χειρουργική αντιμετώπιση.
• Επίκτητες κήλες: εμφανίζονται σε μεγαλύτερη ηλικία, είναι οι συχνότερες, δεν θεραπεύονται ποτέ από μόνες τους και αντιμετωπίζονται πάντα χειρουργικά.

Από πλευράς κλινικής εξέτασης διακρίνονται σε:

• Ανατασσόμενες κήλες: ονομάζονται οι κήλες στην αρχική φάση δημιουργίας τους, κατά την οποία το όργανο που προβάλει δια του κοιλιακού τοιχώματος, επανέρχεται αυτόματα ή με χειρισμούς του ασθενή στη φυσιολογική του θέση μέσα στην κοιλιά.
• Μη ανατασσόμενες κήλες: ονομάζονται οι κήλες στις οποίες το όργανο που προβάλει στο κοιλιακό τοίχωμα, δεν επανέρχεται στην φυσιολογική του  θέση ούτε αυτόματα, ούτε με χειρισμούς του ασθενή. Με την πάροδο του χρόνου δημιουργούνται συμφύσεις μεταξύ του οργάνου και του κοιλιακού τοιχώματος και μονιμοποιείται στη θέση αυτή.
• Περιεσφιγμένες κήλες: ονομάζονται οι κήλες στις οποίες στο όργανο που προβάλει (πχ έντερο), υπάρχει περίσφιξη και διαταραχή της αιμάτωσης αυτού, η οποία προοδευτικά οδηγεί σε νέκρωση του οργάνου. Λόγω της ανωτέρω εξέλιξης χρειάζεται άμεση χειρουργική αντιμετώπιση.

 

Ποιες είναι οι αιτίες δημιουργίας κήλης στο κοιλιακό τοίχωμα;

Υπάρχουν διάφορες θεωρίες που αφορούν κληρονομικές και επίκτητες αιτίες όπως: η θεωρία της αυξημένης ενδοκοιλιακής πίεσης, η θεωρία της διαταραχής του μεταβολισμού του κολλαγόνου (ενοχοποιούνται κληρονομικοί και διατροφικοί παράγοντες), η θεωρία της χαλάρωσης των φυσιολογικών οπών του κοιλιακού τοιχώματος με την πάροδο της ηλικίας, νευρομυϊκά αίτια που έχουν σχέση με τον σφικτηριακό μηχανισμό κυρίως του βουβωνικού πόρου κ.α.

Συγκεκριμένες αιτίες που αφορούν το κοιλιακό τοίχωμα και ευθύνονται για τη δημιουργία κήλης, διακρίνονται σε δύο ομάδες:

Αιτίες που προκαλούν αυξημένη ενδοκοιλιακή πίεση:

• Η επαγγελματική δραστηριότητα, που συνοδεύεται με συνεχή ανύψωση βάρους.
• Οι αθλητικές δραστηριότητες, που έχουν σχέση με ανύψωση
• Η παχυσαρκία, λόγω αύξησης του ενδοκοιλιακού λίπους.
• Ο χρόνιος βήχας, πχ βήχας καπνιστών, βήχας χρόνιας βρογχίτιδας.
• Η χρόνια δυσκοιλιότητα, λόγω αυξημένης προσπάθειας κένωσης.
• Η υπερτροφία προστάτη, λόγω αυξημένης προσπάθειας κατά την ούρηση.

Αιτίες που προκαλούν εξασθένηση του κοιλιακού τοιχώματος:

• Η έλλειψη σωματικής άσκησης, που οδηγεί με την πάροδο του χρόνου σε μυϊκή ατροφία.
• Η παχυσαρκία, λόγω ατροφίας του κοιλιακού τοιχώματος, αλλά και αυξημένης ενδοκοιλιακής πίεσης.
• Το γήρας, λόγω ατροφίας και εξασθένησης του κοιλιακού τοιχώματος.
• Ο υποσιτισμός και η απότομη απώλεια βάρους, λόγω εξασθένησης του κοιλιακού τοιχώματος.
• Χειρουργικές τομές από παλιότερες επεμβάσεις και τραύματα του κοιλιακού τοιχώματος.
• Οι πολλαπλοί τοκετοί, λόγω εξασθένησης του κοιλιακού τοιχώματος

Έχει βρεθεί ότι περισσότερα του ενός από τα προαναφερθέντα αίτια, συμβάλλουν στην δημιουργία μιας κήλης.

 

Ποια είναι τα συμπτώματα της κήλης του κοιλιακού τοιχώματος και πως γίνεται η διάγνωση;

Τα συμπτώματα στην αρχή της εμφάνισης της κήλης, αλλά και γενικά σε κατάσταση ηρεμίας χωρίς επιπλοκές, είναι δύο: η διόγκωση του δέρματος και το αίσθημα βάρους ή πόνος στη περιοχή αυτή. Η διόγκωση μπορεί να εξαφανίζεται με την κατάκλιση και να εμφανίζεται σε όρθια θέση ή με αύξηση της ενδοκοιλιακής πίεσης πχ με άρση βάρους, με τον βήχα, με την αφόδευση κλπ. Ο πόνος στην αρχή είναι ήπιος και στη συνέχεια μπορεί να γίνει έντονα ενοχλητικός δυσκολεύοντας την ποιότητα ζωής του ασθενούς.

Η διάγνωση γίνεται με κλινική εξέταση από τον ειδικό χειρουργό και σπανίως απαιτούνται άλλες εργαστηριακές εξετάσεις για διαφορική διάγνωση.

 

Ποιες είναι οι επιπλοκές της κήλης;

Η κήλη από την στιγμή που θα δημιουργηθεί θα διευρύνεται συνεχώς ενώ θα συνυπάρχει και επιδείνωση του πόνου και τις δυσφορίας. Σε ποσοστό 5% μπορεί να υπάρξει περίσφιξη. Η επιπλοκή αυτή συμβαίνει όταν το μυϊκό άνοιγμα (οπή) του τοιχώματος της κοιλιάς, εγκλωβίσει και στραγγαλίσει τον ιστό (έντερο, λίπος κλπ) που διέρχεται από την οπή και προβάλει προς τα έξω. Ο στραγγαλισμός του ιστού λόγω της αυξημένης πίεσης οδηγεί σε διακοπή της αιμάτωσης αυτού. Εφόσον τούτο παραταθεί επέρχεται νέκρωση του ιστού.

Σε περίπτωση που υπάρχει έντερο, ο στραγγαλισμός προκαλεί αρχικά απόφραξη του εντέρου και ειλεό, δηλαδή αδυναμία στην προώθηση του περιεχομένου του εντέρου. Ο ειλεός εκδηλώνεται με διάταση της κοιλιάς, έντονο πόνο, εμέτους κλπ. και χρειάζεται άμεση χειρουργική επέμβαση. Εάν παραταθεί η περίσφιξη, θα οδηγήσει σε νέκρωση του εντέρου, περιτονίτιδα και κίνδυνο της ζωής του ασθενούς.

 

Ποιες επιλογές υπάρχουν στην θεραπεία της κήλης και τι είδους αναισθησία χρησιμοποιείται;

Η θεραπεία της κήλης από την στιγμή που θα διαγνωστεί είναι πάντα χειρουργική. Μόνο ορισμένες συγγενείς κήλες (κήλες που υπάρχουν με την γέννηση) μπορούν να αποκατασταθούν, με την ωρίμανση του κοιλιακού τοιχώματος του παιδιού. Με την χειρουργική επέμβαση αφενός αφαιρείται η κήλη, αφετέρου δε επανατοποθετείται στη φυσιολογική του θέση το όργανο που προβάλει. Με τις σύγχρονες τεχνικές και φάρμακα αναισθησίας καθώς και την συνεχή διεγχειρητική ηλεκτρονική παρακολούθηση του ασθενούς, όλες οι μορφές αναισθησίας είναι ασφαλείς. Δύναται όμως να εξατομικευτεί όσον αφορά την κατάσταση υγείας του ασθενούς και την θέση της κήλης. Τα συνήθως χρησιμοποιούμενα είδη αναισθησίας είναι: η γενική, η τοπική και η περιοχική (επισκληρίδιος, ραχιαία) αναισθησία. Στην τοπική και περιοχική μπορεί να χορηγηθούν συγχρόνως και κατασταλτικά φάρμακα.

Οι πλέον διαδεδομένες μέθοδοι αποκατάστασης μιας κήλης είναι τρεις:

1. Η κλασσική χειρουργική επέμβαση χωρίς πλέγμα. Υπάρχουν πολλές και διάφορες τεχνικές από παλιά (Bassini, Souldice, Darn, Turner κλπ). Σήμερα η μέθοδος αυτή τείνει να εγκαταλειφθεί.
2. Η ανοιχτή χειρουργική επέμβαση με τοποθέτηση πλέγματος Αποτελεί σήμερα την πιο διαδεδομένη μέθοδο. Χρησιμοποιούνται πλέγματα σύγχρονα, βιοσυμβατά, με τεχνική χωρίς τάση (tension free techniques). Η χρήση των πλεγμάτων αυτών ελαχιστοποιεί το μετεγχειρητικό πόνο, ενώ η πρόσφατη εφαρμογή βιολογικής κόλλας για την καθήλωση του πλέγματος, τον εκμηδενίζει.
3. Η λαπαροσκοπική επέμβαση με τοποθέτηση πλέγματος. Είναι ο νεότερος τρόπος αντιμετώπισης της κήλης. Παρουσιάζει γενικά τα πλεονεκτήματα της λαπαροσκοπικής τεχνικής.

Για την μέθοδο της χειρουργικής αποκατάστασης μιας κήλης, λαμβάνονται υπόψιν το είδος και η θέση της κήλης, η ύπαρξη υποτροπής, η ηλικία και η γενική κατάσταση του ασθενούς πχ εάν δύναται να λάβει ή όχι γενική αναισθησία κλπ

Ποιες είναι οι κήλες του κοιλιακού τοιχώματος;

Κατά σειρά συχνότητας έχουμε:

• Βουβωνοκήλη
• Μηροκήλη
• Ομφαλοκήλη
• Επιγαστρική κήλη
• Κοιλιοκήλη
• Μετεγχειρητική κήλη
• Κιρσοκήλη

Σπανιότερα είδη κήλης είναι:

• Οσφυοκήλη
• Κήλη Θυροειδούς τρήματος
• Κήλη Richter
• Κήλη του Littre
• Κήλη του Spigel
• Κήλη του ισχιακού τρήματος.
• Κήλη του Velpeau