Τι είναι όγκος και ποιες μορφές υπάρχουν?
Όγκος ονομάζεται κάθε ανώμαλη ανάπτυξη των κυττάρων του σώματος, που δεν ακολουθεί τους γενικούς κανόνες του οργανισμού και οδηγεί σε ανάπτυξη μιας μάζας κυττάρων στο σώμα. Ένας όγκος μπορεί να είναι καλοήθης ή κακοήθης. Με τον όρο καρκίνο αναφερόμαστε στους κακοήθεις όγκους. Ο καλοήθης όγκος δεν είναι καρκίνος.
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά των καλοήθων και ποια των κακοήθων όγκων?
Καλοήθεις όγκοι
- Αναπτύσσονται βραδέως και συνήθως ευρίσκονται εντός κάψας
- Δεν προκαλούν μεταστάσεις σε άλλα σημεία του σώματος
- Συνήθως μπορούν να αφαιρεθούν πλήρως από τον οργανισμό
- Δεν επανεμφανίζονται όταν αφαιρεθούν
- Δεν απειλούν την ανθρώπινη ζωή
- Δυνατόν να προκαλέσουν μόνο μηχανικά προβλήματα πίεσης στα γειτονικά όργανα
Κακοήθεις όγκοι
- Αναπτύσσονται ταχύτατα, χωρίς να υπακούουν στους φυσιολογικού μηχανισμούς ρύθμισης του οργανισμού και καταστρέφουν την φυσιολογική αρχιτεκτονική δομή των οργάνων που προσβάλουν
- Προκαλούν μεταστάσεις σε ένα ή περισσότερα απομακρυσμένα όργανα του οργανισμού και διηθούν τους παρακείμενους ιστούς
- Μπορούν αν επανεμφανισθούν αφού αφαιρεθούν
- Μπορούν να απειλήσουν την ανθρώπινη ζωή
Ποια είναι η αιτία ανάπτυξης καρκίνου?
Η αιτία ανάπτυξης καρκίνου στο ανθρώπινο σώμα είναι πολυπαραγοντική και δεν μπορεί να αναπτυχθεί στις λίγες γραμμές ενός κειμένου.
Η αιτιολογία ανάπτυξης όγκων σε ορισμένες περιπτώσεις έχει αποδειχθεί και σε άλλες ερευνάται.
Ο καρκίνος έχει συσχετισθεί με: γενετικούς παράγοντες, φύλο, ηλικία, έκθεση σε ακτινοβολία, κοινωνικο-οικονομικούς παράγοντες, διάφορους χημικούς παράγοντες, την διατροφή, το περιβάλλον, τον ανθυγιεινό τρόπο ζωής, το κάπνισμα, το αλκοόλ, κλπ. Ο καρκίνος αποτελεί την δεύτερη αιτία θανάτου στις ανεπτυγμένες χώρες.
Ποια είναι τα πρώιμα συμπτώματα του καρκίνου?
Η Αμερικανι
κή Αντικαρκινική Εταιρεία προτείνει ένα κατάλογο συμπτωμάτων, μερικά από τα οποία αναφέρονται παρακάτω, που θέτουν υποψίες για την εμφάνιση κακοήθειας, όπως:
- Αλλαγές στην συμπεριφορά του εντέρου πχ προοδευτική χειροτέρευση μιας δυσκοιλιότητας ή εναλλαγές δυσκοιλιότητας με διάρροια
- Ασυνήθεις επαναλαμβανόμενες αιμορραγίες ή παθολογικό έκκριμα από περιοχές που δεν επουλώνονται
- Αλλαγή σε σπίλο ή κρεατοελιά όπως ξαφνική αύξηση του μεγέθους της και πολλαπλασιασμό αυτής
- Ογκίδιο ή σκλήρυνση του δέρματος πχ σκλήρυνση ή διόγκωση στο μαστό
- Βράχνιασμα φωνής ή επίμονος βήχας για μεγάλο χρονικό διάστημα
- Δυσκολία στην κατάποση και παρατεταμένα δυσπεπτικά ενοχλήματα
- Μεγάλη απώλεια βάρους σε μικρό χρονικό διάστημα
Τα παραπάνω συμπτώματα δεν σημαίνουν πάντα την ύπαρξη καρκίνου. Απλώς όταν εμφανισθούν ο ασθενής πρέπει να επισκεφθεί τον ιατρό του για περαιτέρω συμβουλές.
Πως γίνεται η διάγνωση του καρκίνου?
Η πρόληψη και η έγκαιρη διάγνωση αποτελούν θεμελιώδεις αρχές στην πρόληψη του καρκίνου. Ο προληπτικός εργαστηριακός και κλινικός έλεγχος βάσει πρωτοκόλλων για την κάθε ηλικιακή ομάδα, θα πρέπει να είναι αποδεκτός και εφαρμόσιμος από τον ασθενή. Ιδιαίτερα σε ορισμένες περιπτώσεις κληρονομικής περιβαλλοντολογικής επιβάρυνσης ο προληπτικός έλεγχος είναι απαραίτητος.
Με τις σύγχρονες εργαστηριακές εξετάσει είναι δυνατόν να ανιχνευθεί μία κακοήθεια σε αρχικό στάδιο. Στις περιπτώσεις αυτές η έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση οδηγούν σε πλήρη θεραπεία. Ο ιατρός θα καθορίσει ανάλογα με το είδος του καρκίνου, τις εξετάσεις που χρειάζονται για τον καθορισμό του βαθμού της κακοήθειας.
Στην περίπτωση ενός ογκιδίου π.χ., η βιοψία δηλαδή η λήψη ιστού από την προσβεβλημένη περιοχή και η ιστολογική εξέταση στο μικροσκόπιο, θα καθορίσει αφενός μεν εάν πρόκειται για καλοήθεια ή κακοήθεια, αφετέρου δε το είδος και τον βαθμό κακοήθειας του όγκου.
Περαιτέρω εξετάσεις θα χρειασθούν για την σταδιοποίηση της νόσου και την κατάλληλη θεραπεία.
Ποιες εξετάσεις μπορούν να ανιχνεύσουν ένα καρκίνο?
Γενικά οι εξετάσεις σε πρώτο επίπεδο που χρησιμοποιούνται στην ανίχνευση του καρκίνου είναι:
- Εξετάσεις αίματος: πχ νεοπλασματικοί δείκτες
- Ακτινολογικός έλεγχος: σημαντική βοήθεια στον έλεγχο των διαφόρων οργάνων
- Αξονική (CT) και Μαγνητική Τομογραφία (MRI): σημαντική βοήθεια στην ανίχνευση οποιασδήποτε μορφής καρκίνου
- Ραδιοϊσοτοπικός έλεγχος
- Υπερηχοτομογραφικός έλεγχος
- Βιοψία και ιστολογική εξέταση
- Κυτταρολογική εξέταση
- Ενδοσκόπηση
Στις περισσότερες περιπτώσεις ο καρκίνος σήμερα με τα σύγχρονα μέσα μπορεί να αντιμετωπισθεί. Εφόσον η διάγνωση γίνει σε πρώϊμο στάδιο, μπορεί να θεραπευθεί πλήρως. Επειδή όμως η ασυμπτωματική περίοδος μπορεί να διαρκέσει μήνες ή χρόνια, θα πρέπει ο ασθενής να προβαίνει σε συγκεκριμένο τσεκ-απ που του συστήνει ο ιατρός του βάσει πρωτοκόλλου και ηλικίας.